หนัง Concussion - คนเปลี่ยนเกม

Concussion (Peter Landesman / USA / 2015)

คือไม่ได้ดูตัวอย่างมาก่อน  ไม่ได้รู้เรื่องรู้ราวเกี่ยวกับอเมริกันฟุตบอลหรือแม้แต่อาการ Concussion ที่ก็ไม่รู้ว่ามันคืออาการอะไร  ที่อยากดูนี่ก็เพราะได้ยินมาว่าเรื้องนี้เฮีย Will Smith แกเล่นดี  บัตรฟรี  และคิดว่ามันจะเป็นหนังอาชญากรรมเฉียบๆ มียิงกันบ้างแบบ Heat (Michael Mann / USA / 1995)  ไรงี้  คือเข้าไปดูแบบหัวกลวงมากๆ  เริ่มเรื่องแรกๆ ก็เลยตั้งตัวไม่ค่อยทันพอมันเปิดเรื่องมาเล่าถึงแวดวงอเมริกันฟุตบอล  ก็คิดไปถึงหนังกีฬาที่อารมณ์แถวๆ Moneyball (Bennett Miller / USA / 2011)  มันไม่ใช่หนังอาชญากรรมอย่างที่คิดละ  แถมเฮียวิลแกยังเล่นเป็นหมอพยาธิชันสูตรศพอีก  ไม่ใช่ตำรวจหรือมือปืนอาชญากรอย่างที่คิดไว้ในหัว  แล้วพอไปสักพักมันก็ไม่ใช่ Moneyball เลยนี่หว่า  เออ..แต่ก็ดีนะ  หนังก็ดูเพลินไปได้เรื่อยๆ ปนๆ กับน่าเบื่อบ้างเพราะมีจังหวะที่หลุดจากหนังไปสักพักจนงงๆ ว่าหนังมันกำลังตามอะไรอยู่  แล้วเส้นเรื่องรักเรื่องครอบครัวของพระเอกมันก็ไม่ได้ทำให้รู้สึกอินอะไร  ก่อนที่เรื่องราวมันจะเปลี่ยนกลับมาเป็นหนังเทือกๆ Spotlight (Tom McCarthy / USA / 2015) ในช่วงหลังเทิร์นนิ่งพอยต์สำคัญแรก  นั่นแหละจากนั้นหนังก็เริ่มสนุกและน่าติดตามมากขึ้นมากๆ

มันมีจุดร่วมกับ Spolight ตรงที่เป็นหนังที่สร้างจากเรื่องจริงเกี่ยวกับเหตุการณ์เปิดโปงความลับความเลวร้ายขององค์กรหรือสถาบันใหญ่โตที่พ่วงความเชื่อความรักความนิยมของคนจำนวนมากเอาไว้เป็นเดิมพัน  ซึ่งตัวละครต้องต่อสู้กับอำนาจใหญ่โตเพื่อให้ข้อมูลความเลวร้ายที่สถาบันความเชื่อหรือองค์กรทุนนิยมปกปิดไว้เพราะผลประโยชน์ของพรรคพวกมันออกไปถึงการรับรู้ของประชาชนที่มีสิทธิ์ตัดสินใจที่จะเลือกเชื่อหรือเลือกชอบเลือกซื้อได้ตามวิจารณญาณ  เมื่อได้ข้อมูลความจริงรอบด้าน  ทำให้เรื่องราวมันน่าลุ้นสุดๆ เมื่อเราเฝ้ารอที่จะได้เห็นความเลวร้ายในคราบความศรัทธายิ่งใหญ่มันสั่นคลอนและล้มครืนลงมา  คือส่วนใหญ่แล้วเรื่องจริงเกี่ยวกับการเปิดโปงที่เอามาทำเป็นหนังก็มักจะจบด้วยชัยชนะอ่ะนะ  แต่บางทีมันก็จะมีอารมณ์ตรงกันข้ามที่ก็ต้องยอมรับความเป็นจริงถ้าหากการเปิดเผยความจริงมันสู้กับอำนาจเหล่านั้นไม่ได้  แล้วสิ่งที่ตัวละครตั้งใจสู้มาทั้งหมดก็จะกลับกลายเป็นขี้หมูขี้หมาในสายตาของสาวกใต้อำนาจเหล่านั้น  ซึ่งหนังเนื้อหาเปิดโปงที่สร้างจากเรื่องจริงที่จบแบบประเภทหลังก็ไม่ค่อยจะมีหรอกที่จะจบท้ายด้วย สืบ นาคะเสถียร สไตล์  หรือจบแบบหนังอย่าง The Riot Club (Lone Scherfig / UK / 2014) ที่ให้คนที่ต่อสู้กำกับระบบอำนาจต้องถอดใจหรือพ่ายแพ้  

นอกจากนั้นหนังทั้งสองเรื่องก็ยังดีเบตเรื่องจรรยาบรรณอาชีพเหมือนกัน  แต่ Spotlight จะซับซ้อนในส่วนกระบวนการ  และมีสายตามองไปถึงแรงต้านจากหลายฝั่งมากกว่าทำให้เห็นภาพรวมของระบบที่มีส่วนประกอบหลายส่วนที่ทำให้เกิดปัญหาจริงๆ  ไม่ใช่แค่สื่อมวลชนกับคริสตจักร  แต่ยังมีมุมความศรัทธาของคนในครอบครัวมีเด็กร้องเพลงในโบสถ์บอกบรรยากาศความเงียบจากการถูกปิดให้เงียบท่ามกลางความสุขในคืนวันคริสต์มาส  ขณะที่ Concussion จะเล่าแบบเดินตามวิถีปกติไม่ได้พลิกแพลงจุกจิกอะไร  และไม่ได้ให้เห็นภาพในมุมความเป็นไปได้ที่จะเกิดกระแสต้านจากสังคมอย่างชัดเจน  เล่าอ้างถึงข้อดีข้อเสียของอเมริกันฟุตบอลเพียงผิวๆ  ไม่ได้ลงไปสอบถามความเห็นของคนนอกที่นอกเหนือไปจากคนตรวจสอบและองค์กรอย่างเช่นคนดูคนเชียร์คนรักและศรัทธาในกีฬาอเมริกันฟุตบอล  อย่างที่ Spotlight มีบรรยากาศความเชื่อความศรัทธาในคริสตจักรให้เห็น  ซึ่งมันสร้างบรรยากาศความกระอักกระอ่วนคลุมหนังขึ้นมาอีกชั้น  และเพิ่ม Dilemma ในใจคนดูซึ่งช่วยสร้างความรู้สึกหนักหน่วงในการดีเบตต่อสถานการณ์ที่กำลังเกิดขึ้นในหนังได้มากขึ้นไปอีก  แต่สิ่งที่ Concussion มีดีพอให้เทียบกับ Spotlight ก็คือตัวละครที่ดูมีเลือดมีเนื้อจริงๆ  ซึ่งทำให้ชอบหนังขึ้นมาได้มากๆ

Will Smith เล่นเป็นหมอพยาธิวิทยาชันสูตรศพเชื้อชาติไนจีเรียที่ใฝ่ฝันอยากได้สัญชาติอเมริกา  ที่วันหนึ่งการชันสูตรศพนักอเมริกันฟุตบอลของเขาได้ขุดเรื่อง Concussion อาการโรคเรื้อรังทางสมองที่เกิดจากแรงกระแทกจากการเล่นอเมริกันฟุตบอลขึ้นมาอีกครั้ง  จนเป็นที่ยอมรับและได้ตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์ออกไปสู่วงกว้าง  แต่พอไปกระทบกับธุรกิจมาเฟียอเมริกันฟุตบอลที่มีมูลค่ามหาศาลซึ่งพยายามปกปิดเรื่องนี้มาตลอดก็ทำให้เขาต้องตัดสินใจเลือกที่จะเป็นฮีโร่ต่อไป  หรือยอมหลีกหนีอันตรายที่กำลังจะมาถึงตัวและทำเป็นไม่รู้ไม่เห็น  ชอบความเป็นปุถุชนคนธรรมดาของตัวละครพระเอกอย่างหมอ Bennet Omalu มากๆ  ที่ชีวิตก็แค่พยายามทำไปตามหน้าที่ของอาชีพหมอแบบพกจรรยาบรรณไว้เต็มกระเป๋า  ดูไม่ได้มีเป้าหมายที่จะเป็นฮีโร่สุดโต่งหรือทำตัวเป็นนักกิจกรรมเพื่อสังคมอะไร  แล้วสุดท้ายเขาก็ต้องยอมจำนนต่ออำนาจมาดร้ายที่อาจจะทำลายอนาคตครอบครัว  และรักษาความฝันที่ตัวเองอยากจะเป็นประชาชนคนอเมริกันเอาไว้  ถอยห่างออกมาทำเป็นว่าไม่ใช่เรื่องกงการอะไรของเขา  ไม่ได้ทำเพราะทนงที่จะได้เป็นคนสัญชาติอเมริกัน  แต่เพื่อชีวิตที่ดีขึ้นตามความต้องการแรกเริ่มที่อพยพมาอยู่ต่างถิ่นก็เท่านั้นเอง